Hi Tech Punjab[jkJh N?e gzikp]
No. 1 Notes Provider
(Since: 2006)
Last Updated on: 07.11.2023
Mo
HISTORY Master Cadre Notes
i?B Xow (JAINISM)
6thA ;dh ftu fjzd{ Xow ftu pj[s finkdk e[ohshnK ns/ nzX^ft;atk; c?b u[ek ;h. b'e pj[s finkdk d[yh ;B.6thA ;dh ftu wrX oki d/ oki/ fpzph;ko ns/ niks;aso{ pqjkwDK d[nkok c?bkJ/ ik oj/ nzX ft;atk;aK ekoB i?B Xow dhnK f;fynktK s'A gq/fos j' e/ i?B Xow Bz{ c?bkT[Dk ;a[ao{ ehsk. i?Bh rqzEK ftu fJjBK okfinK Bz{ i?BhnK dk BK fdZsk frnk j?. pqkjwD bkbuh j' rJ/ ns/ b'eK dk :ZrK s/ finkdk youk eotkT[D bZr gJ/. T[Zu iksh d/ b'e ;a{doK ns/ rohp b'eK Bz{ Bhu ;wM e/ T[jBK Bkb wkV/ ;b{e d/ Bkb Bkb wzdoK, y{jK, s/ ikDk pzd eo fdZsk frnk. ;z;feqs Gk;ak Bz{ gftZso Gk;ak wzfBnk iKdk ;h ns/ fJj n"yh j'D ekoB nkw b'eK Bz{ Xkofwe rqzEK Bz{ gVB dk frnkB BjhA ;h, fi;dk ckfJdk fjzd{ pqkjwDK T[mkT[Dk ;a[o{ ehsk.b'e th ikd{ N{fDnK ftu ft;atk;a eoB bZr rJ/ ;B.
i?B Xow Gkos dk gqkuhB Xow j? fJ; d/ e[Zb 24 EhozEeko j'J/ jB. gfjbk shozEeko fo;apBkE, 23tK gko;atBkE, 24tK wjKtho ;h. 23t/A ns/ 24t/A shozEeko ftu 250 ;kb dk coe j?. i?B Xow dk n;bh ;z;Ekge wjKtho Bz[ wfBnk iKdk j?. wjKtho B/ ;zfBnk; Bz{ fBorqzE (pzXBK s'A w[es) dk BK fdZsk ns/ nzX^ft;atk;aK dk fto'X ehsk.
wjKtho(pugB dk BK toXwkB) dk iBw 540 JhH ftu e[zvrqkw fgsk f;XkoE(e;aZsoh ephbk iBkfsqzek d/ w[yh) ns/ wksk fsq;abk (fbZSth tz;a d/ ;ak;ae u/Ne dh G?D) d/ xo t?;akbh (fpjko) ftu j'fJnk.:;a'dk Bkb ftnkj s'A pknd T[jBK d/ xo fgqnk do;aBh iK nB'ik B/ iBw fbnk.
B'N 1^ e[ZM fJfsjk;eko wjKtho dk iBw 599 ftu wzBd/ jB. go ;G s'A finkdk 540 wzfBnk iKdk j?.
B'N 2^ e[ZM fJfsjk;eko wjKtho dh w"s 527 ftu wzBd/ jB. go ;G s'A finkdk 468 wzfBnk iKdk j?.
wksk fgsk dh w"s fgS'A 30 ;kb dh T[wo ftu wjKtho B/ nkgD/ tZv/ Gok Bz{ dZ; e/ xo fsnkr fdZsk. 12 ;kb sgZf;nk s'A pknd ifowfEe rqkw ftu foi{gkfbek Bdh feBko/ 42 ;kb dh T[wo ftu frnkB dh gqkgsh s'A pknd wjKtho @fiB@ nytkJ/ ns/ fJzdohnK s/ ekp{ eo fbnk.
wjKtho d/ gquko e/Ado okirqfj, t?;akbh, e";ab, fwEbk, ftd/j ns/ nzr ;B. 30 ;kb Xow gquko s'A pknd nyho ftu gktkg[oh(gNBk) ftu 468 JhH Bz{ T[jBK dh w"s j'Jh.
wjKtho dhnK f;ZfynktK ;ob ;B. T[jBK d/ fszB osB ;Zuh ;aoXk, ;Zuk frnkB, ;Zuk nkuoB ;B. T[jBK B/ nfjz;k d/ o;s/ s/ i'o fdZsk. fJ; Xow ftu gkg eoB dh wBkjh j?.i?Bh ;oho Bz{ finkdk e;aN fdzd/ j'J/ w{zj s/ gZNh, Bzr/ g?ohA, oks Bz{ ykDk Bk ykDk, gkDh SkD e/ ghAd/ ;B.
i?BhnK Bz[ gzi rZbk dk fXnkB oZyDk g?Adk j?^ ;Zu p'bDk, nfjz;k, e'Jh uhi e'b Bk oZyDk,XB Bk oZyDk, pqfjwukohnk ihtB. i?B Xow Xow n;wkBsk, T{u Bhu, iksh tkd, u'oh,M{m, u[rbh Bcos, bkbu, M{m/ ohsh fotki, Y'Ar, nzX ft;atk;a, gkg nkfd d/ fybkc j?.
i?Bh oZp iK gqwkswk ftu ft;atk; Bk oZy e/ nkgD/ 24 shozEekoK ftu ft;atk;a oZyd/ jB ns/ fBotkD gqkgs eo ;ed/ jB.
uzdor[gs w"ohnk ;w/A i?B Xow d' GkrK fdrzpo(Bzr/ ofjD tkb/) ns/ ;t/sKpo(fuZN/ eZgV/ gfjBD tkb/) ftu tzfvnk frnk. fdrzpo dk w'Yh GZdopkj{ ns/ ;t/sKpo dk w'Yh ;E{bGdo ;h. ;E{bGdo B/ gkNbhg[Zso ftu ;Gk p[bk e/ i?B f;XksK s/ 12 nzr fbytkJ/ fiBK Bz{ fdrzpoK B/ BjhA wzfBnk ns/ nkgD/ tZyo/ rqzE fby/. d't/ ;zgodktK ftu wZmK s'A fpBK j'o e'Jh coe BjhA.
i?B Xow d/ g?o'ekoK dh frDsh finkdk BjhA tXh feT[Afe i?B Xow dhnK f;fynktK sK ;ob ;B, go ihtB pshs eoB n"yk ;h. b'eK Bz{ ;Zu p'bdk, nfjz;k, w{zj s/ gZNh, Bzr/ g?ohA nkfd rZbK dk gkbD eoBk n"yk bZrdk ;h fi; ekoB fJ; Xow dk c?bkT[ finkdk BjhA j' ;fenk. T[; ;w/A d/ okfinK B/ th Xow Bz{ c?bkT[D bJh e'Jh finkdk e'f;a; BjhA ehsh.fJ; Xow dh j'Ad Bkb ;wkfie e[ohshnK Bz{ io{o mZb gJh.
1H wjKtho dk iBw ed'A j'fJnk
T) 450 phH;h n) 540phH;hH J) 600phH;hH ;)340 phH;hH
T[Zso) 540 phH;h
2) e[Zb fezB/ shozEeko j'J/ jB<
T) 22 n) 21 J) 24 ;) 30
T[Zso) 24 (nkyoh shozEeko)
3) wjKtho dk iBw ;EkB fejVk j?<
T) e[zvhrqkw n) e[zvkrqkw J) y[zvkg[o ;) Mz[vkrqkw
T[Zso) e[zvkrqkw (t?;akbh d/ B/V/ fpjko ftZu)
4) wjKtho d/ fgsk dk BK dZ;'.
T) rzrkoE n) iBkoE J) w{b uzd ;)f;XkoE
T[Zso) f;XkoE
5) wjKtho d/ wksk dk BK fby'
T) fsqgsk d/th n) fsq;abk J) bkitzsh ;) s/itzsh
T[Zso) fsq;abk
6) T[; ;w/A t?;akbh d/ okik e'D ;h<
T) u/se(Chetaka) n) yVe f;zx J) joh (Hari) ;) u/szpoBkE
T[Zso) u/se(Chetaka)
7) t?;akbh d/ okik dk wjKtho Bkb eh ;zpzX ;h<
T) Gok n) fgsk J) g[Zso ;) wkwk
T[Zso) wkwk
8) wjKtho dh wksk fsq;abk d/ Gok dk eh BK ;h<
T) u/se(Chetaka) n) yVe f;zx J) joh (Hari) ;) u/szpoBkE
T) u/se(Chetaka)
9) t?;akbh ;EkB feZE/ ;fEs j?<
T) :{HghH ftu n) fpjko ftZu J) Mkoyzv ;) pzrkb
T[Zso) fpjko ftu
10) wjKtho dh gsBh dk BK fby'.
T) fsqgsk d/th n) fsq;abk J) bkitzsh ;) :;a'Xk
T) :;a'Xk.
11) wjKtho d/ g[Zsoh dk BK dZ;'
T) nB'Bik n) fgqnzek J) ;fosk ;) ;a?bik
T) nB'Bik fgq:dof;Bh (fgq:do;aBh d/ gsh iwkbh wjKtho s'A gqGkfts j'D tkb/ gfjb/ nkdwh ;B)
12) wjKtho Bz{ fezB/ ;kb dh T[wo ftu frnkB dh gqkgsh j'Jh.
T) 41 n) 42 J) 43 ;) 44
T[Zso) 42 ;kb dh T[wo ftu foi{gkfbek Bdh d/ ezY/ s/ j'Jh.
13) gfjb/ shozEeko dk Bk fby'.
T) fo;atBkE n)tbtd/t J) wjKtho ;) toXwkB
T) fo;atBkE
14) wjKtho dk n;bh Bkb eh ;h<
T) BokfJD n) f;XkoX J) BtosB ;) toXwkB
T) toXwkB
15) wjKtho dh iksh dZ;'.
T) pqkjwD n) e;asohnk J) okig{s ;)w[;fbw
T) e;asohnk
16) wjKtho dk fgsk fe; ephb/ dk w[yh ;h<
T) iBksfoek n) nBksfoe J) ;Bksfoek ;);kwfbs
T[Zso) iBksfoek
17) wjKtho dk ;zpzX fe; ephb/ Bkb ;h<
T) iBksfoek n) nBksfoe J) ;Bksfoek ;);kwfbs
T[Zso) iBksfoek
18) wjKtho dh w"s ed'A j'Jh<
T) 468ph;h n) 489ph;h J) 470ph;h ;) 490ph;h
T[Zso) 468 phH;h
19) wjKtho dh w"s feZE/ j'Jh<
T) yktkg[o n) Xktkg[oh J) gktkg[oh ;) nktkg[oh
T[Zso) gktkg[oh B/V/ okirqfj.
20) i?B Xow dh gfjbh ekT{f;b feZE/ j'Jh<
T) t?;akbh n) tZbth J) gkNbhg[Zso ;) r:k
T[Zso) gkNbhg[Zso.
21) i?B Xow dh d{ih ekT{f;b feE/ j'Jh<
T) t?;akbh n) tZbth J) gkNbhg[Zso ;) r:k
T[Zso) tZbth.
22) gfjb/ shozEeko dk fuzBQ fby'.
T) pbd n) x"Vk J) e[Zsk ;) ;a/o
T[Zso) pbd
23) nkyoh (24t/A) shozEeko dk fuzBQ dZ;'.
T) pbd n) x"Vk J) e[Zsk ;) ;a/o
T[Zso) ;a/o
24) jkEh fuzBQ fe; shozEeko dk ;h<
T) nihsBkE(d{ik) n) wjKtho(24tK) J) fo;tBkE(gfjbk) ;) go;atBkE(23tK)
T[Zso) nihsBkw (d{i/ shozEeko dk fuzBQ jkEh ;h)
25) wjKtho dk pugB dk BK dZ;'.
T[Zso^ toXwkB ;h.
26) wjKtho d/ wksk ns/ fgsk dk BK eh ;h<
T[so^ wksk fsq;abk ns/ fgsk f;XkoE.
27) wjKtho fe; ephb/ Bkb ;zpzX oZyd/ ;B<
T[Zso^ e;aZsoh ephb/ Bkb.
28) e;aZsoh ephb/ dk BK dZ;'.
T[Zso^ iBkfsqzek.
29) wjKtho d/ fgsk fe; ephb/ d/ w[yh ;B<
T[Zso^ iBkfsqzek ephb/ d/.
30) wjKtho dh gsBh dk BK dZ;'.
T[Zso^ okie[wkoh :;a'dk.
31) wjKtho dh g[Zsoh dk BK dZ;'.
T[Zso^ fgq:do;aBh iK nB'Bik iK nB'ik.
32) wjKtho d/ Gok dk BK dZ;'.
T[Zso^ BzdhtowB.
HISTORY Master Cadre Notes
w[rb ;kwoki
1) fdZbh ;bsBs dk nkyoh ;ak;ae e"D ;h<
T) fJpokjhw b'Xh.
2) gkDhgs dh gfjbh bVkJh ed'A j'Jh<
T) 21 ngq?b 1526 JhH ftu.
3) gkDhgs dh gfjbh bVkJh fe; fe; ftueko j'Jh<
T) pkpo ns/ fJpokjhw b'Xh ftueko.
4) gkDhgs dh gfjbh bVkJh ftu fe; dh fiZs j'Jh<
T) pkpo dh.
5) w[rb ;kwoki dh ;EkgBk fe;B/ ehsh<
T) pkpo B/.
6) pkpo dk iBw ed'A j'fJnk<
T) 14 cotoh, 1483 ftu.
7) pkpo dk iBw feZE/ j'fJnk<
T) corBk dh okiXkBh nzdhikB, wZX J/;ahnk ftu.
8) pkpo d/ fgsk dk BK dZ;'<
T) T[wo ;a/y fwoik.
9) pkpo dk fgsk T[wo ;a/y feE'A dk ;ak;ae ;h<
T) corBk dk.
10) pkpo d/ fgsk dk ;zpzX fe; tz;a Bkb ;h<
T) s?w{o tz;a Bkb.
11) pkpo d/ fgsk T[wo ;/ay dh w"s ed'A j'Jh<
T) 1494 ftu.
12) pkpo corBk dk ;ak;ae ed'A pfDnk<
T) fgsk dh w"s s'A pknd pkpo corBk dk ;ak;e 1494 ftu pfDnk.
13) corBk dk ;ak;ae pDB ;w/A pkpo dh T[wo fezBh ;h<
T) 11 ;kb.
14) T[ip/e e"D ;B<
T) wZX J/;ahnk dh bVke{ iksh.
15) T[ip/eK dk B/sk e"D ;h<
T) ;a?pkBh yK.
16) ;a?pkBh yK dh w"s ed'A j'Jh<
T) 1510 JhH ftu.
17) ;a?pkBh dh w"s feE/ ns/ fet/A j'Jh<
T) 1510 ftu JhokB d/ ;cth tz;a d/ ;ak;e ;akj fJ;wkfJb Bkb bVd/ j'J/.
18) pkpo B/ Gkos d/ ;ak;aB ed'A sZe ehsk<
T) 1530 JhH sZe.
19) pkpo B/ gzikp s/ epik ed'A ehsk<
T) 1524 JhH ftu.
20) pkpo d/ gzikp s/ jwb/ ;w/A gzikp dk ;{p/dko e'D ;h<
T) d"bs yK b'Xh.
21) pkpo B/ Gkos s/ 5thA tko jwbk ed'a ehsk<
T) 1525 ftu.
22) 1525 ftu ehs/ jwb/ ftu fe; dh fiZs j'Jh<
T) pkpo dh fiZs ns/ d"bs yK b'Xh dh jko.
23) gkDhgs dh gfjbh bVkJh ed'A j'Jh<
T) 21 ngq?b 1526 JhH ftu.
24) gkDhgs dh bVkJh bJh pkpo e'b fezBh c"i ;h<
T) 8 s'A 20 jiko ;?fBe.
25) gkDhgs dh bVkJh ;w/A d"bs yK b'Xh dh c"i fezBh ;h<
T) fJZe bZy ;?fBe.
CIVICS Master Cadre Notes
Bkrfoesk (CITIZENSHIP)
1) Bkrfoe e"D j[zdk j?<
T) Bro ftu ofjD tkbk.
2) eh fJZe d/;a ftu t;D tkb/ ;ko/ ftnesh Bkrfoe j[zd/ jB<
T) BjhA.
B'N^ feT[Afe pj[s ;ko/ ftd/;h b'e nkoih s"o s/ d/;a ftu t;/ j[zd/ jB, i' fe T[; d/;a d/ Bkrfoe BjhA j[zd/.
3) d/;a ftu t; oj/ d{i/ d/;aK d/ b'eK Bz{ eh fejk iKdk j?<
T) ftd/;h.
4) J/bhnB fe; Bz{ efjzd/ jB<
T) ftd/;ahnK Bz{.
5) eh d/;a ftu x[zwD fcoB nkJ/ ftd/;hnK Bz{ th Bkrfoes jk;b j[zdh j?<
T) BjhA.
6) Bkrfoe fe; Bz{ efjzd/ jB<
T) Bkrfoe T[j j[zd/ jB fiBK Bz{ ft;a/;a nfXeko gqkgs j[zd/ jB fit/A okiBhfse, ;wkfie nkfd.
7) eh ftd/;ah b'eK Bz{ d{i/ d/;K ftu ;wkfie nfXeko gqkgs j' ;edk j?<
T) jK.
8) eh ftd/;ah b'eK Bz{ d{i/ d/;aK ftu okiBhfse nfXeko gqkgs j' ;edk j?<
T) BjhA.
B'N^ ftd/;h b'eK Bz{ ;wkfie nfXeko sK gqkgs j' ;edk j? go okiBhfse nfXeko gqkgs BjhA j' ;edk.
9) fe;/ d/;a ftZu t;D tkb/ ;ko/ b'e d/;a tk;h j' ;ed/ jB, go Bkrfoe BjhA. eh fJj eEB ;Zu j?<
T) jK.
10) e'Jh ftnesh Bkrfoe ed'A pD iKdk j?<
T) okiBhfse nfXeko gqkgs j'D s'A pknd.
11) 18 ;kb dh T[wo s'A xZN d/ pZu/, nkdwh, fJ;sohnK d/;a tk;h j[zd/ jB. Bkrfoe feT[A BjhA<
T) feT[A fe T[jBK Bz{ okiBhfse nfXeko gqkgs BjhA jz[dk.
12) t'N gkT[D d/ nfXeko Bz{ eh fejk iKdk j?<
T) okiBhfse nfXeko.
13) eh ;ko/ Bkrfoe d/;a tk;h j[zd/ jB<
T) jK.
B'N^ feT[Afe Bkrfoe Bz{ Bkrfoes gqkgs j[zdh j? ns/ T[j d/;a ftu ofjD ekoB d/;a tk;h pD iKdk j?.
14) eh ;ko/ d/;a tk;h Bkrfoe j[zd/ jB<
T) BjhA.
B'N^ feT[Afe d/;a tk;h e'b ;ko/ nfXeko BjhA j[zd/. e[ZM b'e d{i/ d/;aK s'A nk e/ nkoih s"o s/ d/;a tk;h pD iKd/ jB. ;G s'A io{oh okiBhse nfXeko jz[dk j?. nro fe;/ d/;a tk;h e'b Bkrfoesk dk nfXeko BjhA j? sK T[; Bz{ Bkrfoe BjhA fejk ik ;edk.
15) d/;a tk;h fe; Bz{ fejk iKdk j?<
T) i' b'e d/;a ftu t;d/ jB. Gkt/A T[j T[; d/;a d/ jB iK fe;/ j'o d/;a d/.
16) Bkrfoesk dhnK fe;wK dZ;'.
T) iwKdo{ ns/ okifeqs.
17) iwKdo{ Bkrfoesk fe; Bz{ efjzd/ jB<
T) i' b'e iBw s'A jh nkgD/ d/;a d/ Bkrfoe j[zd/ jB.
18) okifeqs Bkrfoesk fe; Bz{ efjzd/ jB<
T) id'A b'e d{i/ d/;aK Bkrfoe j'D s/ T[j j'o d/;a dhnK ekBz{Bh ;aosK g{ohnK eoe/ T[;dh Bkrfoesk jk;b eo b?D sK T[; Bz{ okifeqs Bkrfoesk fejk iKdk j?.
19) finkdk nfjwhns fe; Bkrfoesk Bz{ fdZsh iKdh j?<
T) iwKdo{ ns/ okifeqs Bkrfoesk d'tK Bz{ pokpo ;wfMnk iKdk j?.
20) iwKdo{ Bkrfoesk dk fBoDk fet/A ehsk ikdk j?<
T) 1) iBw f;XKs iK oes f;XKs Bkb.
2) G{wh f;XKs Bkb.
Civics Master Cadre Notes
b'e ;Gk (LOK SABHA)
1) b'e ;Gk dhnK p?meK dh gqXkBrh e"D eodk j?<
T[) ;gheo.
2) 14th b'e ;Gk dk fvgNh^;gheo ;qh n?wH Ezphd[okJ/ fe; gkoNh Bkb ;pzzXs j?<
T) nzBk vhHn?wHe/ gkoNh Bkb.
3) b'e ;Gk,oki ;Gk, ok;aNogsh fe; d/ Gkr jB<
T) gkobhnkw?AN (;z;d) d/.
4) oki ;Gk dhnK p?meK dh gqXkBrh e"D eodk j?<
T) T[g ok;aNogsh.
5) gkobhnkw?AN ;apd fe; Gk;ak s'A pfDnk<
T) coK;h;h.
6) coK;h;h Gk;ak ftu gkobhnw?AN dk eh noE j?<
T) gkobo.
7) Gkosh ;zftXkB nB[;ko oki ;Gk ;aesh;kbh j? iK b'e ;Gk<
T) b'e ;Gk.
8) j/mbk ;dB fe;Bz{ fejk iKdk j?<
T) b'e ;Gk Bz{.
9) T[gobk ;dB fe;Bz{ fejk iKdk j?<
T) oki ;Gk Bz{.
10) eh b'e ;Gk dk w?Apo oki ;Gk dk w?Apo j' ;edk j?<
T) BjhA. fJe ;w/A s/ fJe jh ;dB dk w?Apo j' ;edk j?.
11) fJZe w?Apoh u'D eh j[zdh j?<
T) fJ; ftu fJZe y/so s'A fJZe w?Apo jh u[fDnk iKdk j?.
12) Gkosh ;z;d d/ d' ;dBK d/ BK fby'.
T) b'e ;Gk ns/ oki ;Gk.
13) oki ;Gk d/ w?ApoK dh frDsh tZX s'A tZX fezBh j' ;edh j?<
T) 250
14) oki ;Gk d/ w?ApoK dk ekoiekb fezBk j[zdk j?<
T) 6 ;kb.
15) piN fe;Bz{ efjzd/ jB<
T) ;bkB you ns/ nkwdB Bz{.
16) XB fpZb Bz{ feZE/ g/;a ehsk iKdk j?<
T) b'e ;Gk ftu.
17) feE'A d/ fBtk;h b'e ;Gk d/ w?Apo pD ;ed/ jB<
T) Gkos d/.
18) b'e ;Gk dk ekb fezBk j[zdk j?<
T) 5 ;kb.
19) ;gheo dh u'D e"D eodk j?<
T) b'e ;Gk d/ w?Zpo.
20) oki;Gk ftu ok;Nogsh fezB/ w?Apo fB:[es eodk j?<
T) 12 w?Apo.
21) ok;Nogsh fezBK Bz{ oki ;Gk d/ w?Apo fB:[es eodk j?<
T) ;kfjs, ftfrnkB ftu ft;a/;a gqkgsh tkb/ w?ApoK Bz{.
22) 16thA b'e ;Gk ftu Gkosh iBsk gkoNh Bz{ fezB/ ;EkB fwb/.
T) 282
23) b'e ;Gk dk w?Apo pDB bJh T[wo dZ;'.
T) 25 ;kb
24) ;zxh ;z;d ftu e'D e'D ;akfwb j[zd/ jB<
T) ok;Nogsh, b'e ;Gk, oki ;Gk.
25) b'e ;Gk d/ w?/apoK dh frDsh fezBh j[zdh j?<
T) 552
26) ok;Nogsh fe; nkoNheb nXhB d/t/A ;dBK dh ;KMh whfNzr pbk ;edk j?.
T) nB[S/d 108 sfjs.
27) ok;Nogsh d't/A ;dBK dh ;KMh whfNzr feT[A p[bkT[Adk j?<
T) fe;/ fpZb s/ wsG/d d{o eoB bJh.
28) ;z;d dk w[Zy ezw eh j[zdk j?<
T) ekBz{B pDkT[Dk.(fJ; s'A fpBK j'o ezw th ;z;d Bz{ eoB/ g?Ad/ jB.)
PUNJABI Master Cadre Notes
frH r[ow[y f;zx w[;kfco (ejkDheko)
1) frH r[ow[y f;zx ih dk iBw ed'A j'fJnk<
T) 15 iBtoh 1899 JhH Bz{.
2) frH r[ow[Zy f;zx pko/ dZ;'<
T) T[j j/m fby/ y/soK ftu gqf;ZX oj/^
1) gqf;ZX okiB/sk.
2) d/;a Grs.
3) ;[Xkoe.
4) b/ye.
3) frH r[ow[Zy f;zx ih e[M ;w/A bJh fe; ;{p/ d/ w[Zy wzsoh oj/<
T) gzikp d/.
4) r[ow[y f;zx d/ fgsk dk BK dZ;'<
T) ;qH ;[ikB f;zx.
5) r[ow[y ih dk iBw fe; fgzv ftu j'fJnk<
T) fgzv nXtkb, fibQk e?wog[o.
6) r[ow[y ih B/ fezBh gVkJh ehsh<
T) 10thA ns/ frnkBh gk; ehsh.
7) r[ow[y ih B/ o'ih o'Nh bJh fejVk feZsk ngDkfJnk<
T) nfXnkge dk.
8) r[ow[y ih nekbh bfjo ftu ;akfwb ed'A j'J/<
T) 1919 JhH ftu.
9) eh r[ow[y f;zx ih B/ nikJh bVkJh ftu fjZ;k gkfJnk<
T) jK.
B'N^ r[ow[y ih nikJh bVkJh Bkb ;zpzXs ;orowhnK Bkb i[V/ ofjzd/ oj/ ns/ eJh tko i/b th rJ/.
10) frHr[ow[y ih dh w"s ed'A j'Jh<
T) 18 iBtoh, 1976 ftu.
11) w"s ;w/A r[ow[y dh T[wo fezBh ;h<
T) 77 ;kb.
12) r[ow[y f;zx B/ nkgDh finkdk eftsk ouBk feZE/ ehsh<
T) i/b ftu.
13) r[ow[y dhnK eftsktK dk ozr fe; soK ;h<
T) d/;a fgnko, ;wki ;[Xko, Xow gquko nkfd Bkb ;zpzXs.
14) r[ow[y ih B/ gzikph ;kfjs Bz{ fezB/ ekft ;zfrqj fdZs/<
T) 9 B" ekft ;zfrqj.
15) r[ow[y f;zx B/ fezB/ ejkDh ;zfrqj fby/
T) 8 nZm ejkDh ;zfrqj.
16) r[ow[y ih d/ ekft ;zfrqjK pko/ dZ;'<
T) r[ow[y ih B/ j/m fby/ ekft ;zfrqj fby/^
-
;po d/ pkD/.
-
NZ[N/ yzG
-
gq/w pkD
-
ihtB gzX
-
-
ekft ;[B/j/
-
;fji y/sh
-
tZyok tZyok esok esok
-
d{o B/V/
17) r[ow[y ih d[nkok ;kfjs Bz{ fdZs/ ejkDh ;zfrqj fejV/ jB<
T) r[ow[y ih B/ j/m fby/ ejkDh ;zfrqjK dh ouBk ehsh^
-
r[Nko (1942)
-
tZyoh d[BhnK (1945)
-
;;sk swk;ak (1951)
-
;G jZSk (1952)
-
nkbD/ dk p'N (1955)
-
27 iBtoh (1964)
-
T[otko gko (1975)
-
ezXK p'b gJhnK (1960)
18) r[ow[y f;zx Bz{ ;kfjs nekdwh g[o;eko fe; ouBk s/ fwfbnk<
T) T[otko gko bJh.
PUNJABI Master Cadre Notes
nkX[fBe eth
GkJh tho f;zx
1) nkX[feB gzikph ekft dk w'Yh eth e"D j?<
T) GkJh tho f;zx.
2) @okDk ;{os f;zx@ fe;dh ouBk j?<
T) GkJh tho f;zx dh.
3) @okDk ;{os f;zx@ wjK ekft dh ouBk ed'A ehsh rJh<
T) 1905 JhH ftu.
4) GkJh tho f;zx dhnK ouBktK pko/ dZ;'<
T) GkJh ;kfjp dhnK ouBktK ^
wNe j[bko/,
fpibhnK d/ jko,
gqhs thDk,
ezs ;j/bh,
ezpdh ebkJh,
w/o/ ;kJhnK ihU nkfd.
5) eh GkJh tho f;zx Bz{ ojZ;tkdh eth efjDk mhe j't/rk<
T) jK. GkJh ;kfjp Bz{ ojZ;tkdh eth th fejk iKdk j?.
6) GkJh tho f;zx dh eftsk d/ ft;a/ fejV/ fejV/ ;B<
T) ojZ;tkdh, nfXnkswe, r[owfs ftuko Xkok, gqfeqsh fusoB, y/Vk.
7) GkJh tho f;zx d/ fgsk dk BK dZ;'<
T) ;qH uoB f;zx.
8) GkJh ;kfjp d/ dkdk ih ih dk Bk dZ;'<
T) pkpk ekjB f;zx.
9) GkJh ;kfjp d/ BkBk ih dk Bk dZ;'<
T) frnkBh jikok f;zx.
10) GkJh tho f;zx iBw ed'A ns/ feZE/ j'fJnk<
T) 5 d;zpo 1872 ftu ;qh nzfwqs;o ftu j'fJnk.
11) GkJh tho f;zx dh w's ed'A ns/ feZE/ j'Jh<
T) 10 i{B, 1957 ftu nzfwqs;o ftu.
12) w"s ;w/A GkJh tho f;zx T[wo fezBh ;h<
T) 85 ;kb.
13) GkJh tho f;zx B/ d;thA ed'A ehsh<
T) 1891 ftu.
14) gzikph ;kfjs dk tovi^toE eth fe;Bz{ fejk iKdk j?<
T) GkJh tho f;zx Bz{.
15) @okDk ;{os f;zx@ eh ;h<
T) wjK ekft.
16) wjK ekft fe;Bz{ efjzd/ jB<
T) eEk t;s{ s/ nXkfos fJfsjk;e iK fwfsjk;e gksoK Bz{ b? e/ ofunk iKdk j?.
17) GkJh tho f;zx Bz{ j'o eh fejk iKdk j?<
T) dko;afBe.
18) ezpdh ebkJh fe;dh ouBk j?<
T) GkJh tho f;zx dh.
19) ezpdh ebkJh eh j?<
T) ekft ;zfrqj.
20) GkJh tho f;zx f;zx B/ fe; fe; dh ouBk ehsh<
T) eftsktK, S'NhnK ejkDhnK, rhs, Bktb, BkNe nkfd.
21) GkJh tho f;zx d[nkok tkose ouBk dk e/Ado fpzd{
T) f;Zy fJfsjk;, ihtB rkEktK, r[opkDh dh ftnkfynk
Master Cadre Practice Question Paper/Test Series
1) gzikp dk cko;h Gk;ak ftu eh noE j?<
T) gzi ns/ nkp.
2) gzikp dk ;akpfde noE eh j?<
T) gzi dfonktK dh Xosh.
3) fort?fde ekb ftu gzikp dk BK eh ;h<
T) ;gsf;zX{.
4) g[okD ekb ftu gzikp dk BK eh ;h<
T) gzuBzd.
5) :{BkBhnK B/ gzikp Bz{ eh Bkw fdZsk<
T) g?ANkg'Nkwhnk.
6) wZXekb ftu gzikp dk eh BK ;h<
T) bkj"o ;{pk.
Video Tutorials
Not Available
Coming Soon.
Not Available
Coming Soon.
Not Available
Coming Soon.